Stair na brataí

Ba í seo bratach neamhoifigiúil na Éireann ó 1798 anuas go dtí tús an 20ú céad. Cláirseach órga ar chúlra gorm (féach Meirge an Uachtaráin) a bhí ar armas na hÉireann ón 16ú céad i leith, ach d'athraigh na hÉireannaigh Aontaithe dath an chúlra ó ghorm go huaine - dath a bhí ina shiombail réabhlóideach ag deireadh an 18ú céad. Ba mhinic a baineadh úsáid as duilliúr, as craobhacha agus as crainn mar shiombailí poblachtacha ag an am:

What have you got in your hand?
A green bough.
Where did it first grow?
In America.
Where did it bud?
In France.
Where are you going to plant it?
In the crown of Great Britain.

Úsáideadh an Bhratach Uaine go forleathan in éirí amach na bliana 1798 - agus mana na nÉireannach Aontaithe, 'Éire go brách', breactha faoi bhun na cláirsí go minic. Seo mar a scríobh Mícheál Óg Ó Longáin, file agus Éireannach Aontaithe, sa bhliain chéanna:

Go bhfeiceam Éire saor gan daoirse
Is an bhratainn uaine in uachtar scaoilte,
Gach tíoránach claoincheardach coimhtheach
In ainm an diabhail is gan Dia dá gcoimhdeacht.

Ba ghearr gur ghlac an choitiantacht leis an mBratach Uaine mar bhratach náisiúnta na hÉireann. Is í a d'úsáid lucht leanúna Dhónaill Uí Chonaill, na Fíníní (don chuid is mó), agus iad siúd a raibh Home Rule uathu ó aimsir Pharnell anuas go dtí longbhriseadh an Pháirtí Pharlaimintigh sa bhliain 1918. Ceann de na rudaí a d'iompaigh intinn an phobail i gcoinne na brataí sa deireadh ná an úsáid a bhain arm na Breataine aisti le haghaidh earcaíochta i rith an Chéad Chogadh Domhanda.

An Bhratach Uaine inniu

Tá an bhratach stairiúil fós in úsáid ag an bpobal mar shiombail náisiúnta.

Thairis sin, is í an Bhratach Uaine a úsáideann an tSeirbhís Chabhlaigh mar bhratach chinn. Sna pictiúirí in íochtar thuas feictear í crochta ar cheann de longa an Chabhlaigh.